İKLİMLENDİRME(KLİMA) SANTRALİ

 

İklimlendirme (Klima) Santrali: Klima Santrali, atmosferden alınan taze havanın çeşitli şartlandırmalardan sonra mahale gönderilmesini sağlayan cihazdır. Klima santrali çalışma prensibi dahilinde bölgeye taze hava verilmesi, sıcaklık ve nem oranının ayarlanması, havanın toz ve parçacıklardan arındırılması söz konusudur. Klima santralinin diğer ısıtma veya soğutma yapan cihazlardan ayıran en önemli özelliği mahalin taze hava ihtiyacını karşılamasıdır.

 

 

 

 

İklimlendirme: Havanın sıcaklığının, neminin ve temizliğinin yaşanan mekanlardaki insanlar için gerekli konfor şartlarına işlenerek getirilmesi olarak tanımlanabilir.

• Amacı: Kapalı mahalin havasını ısı, nem, temizlik ve hava hareketi açısından istenilen konfor şartlarına uygun hale getirmektir.
• Görevi: Hedeflenen bölgeye taze hava verilmesini, sıcaklık ve nem oranının ayarlanmasını, havanın toz ve parçacıklardan arındırılmasını sağlar.

 

 

 

 

Klima Santrali Çeşitleri

Klima santralleri kullanılacağı mahalin koşullarına göre çeşitlilik gösterir.Bunlar ;

- Karışım havalı

- Isı geri kazanımlı

- Taze havalı

- Hijyenik klima olarak klima santrali çeşitleri vardır.

 

Karışım Havalı Klima Santrali

Karışım havalı klima santrali olarak belirtilen klima santrali, egzoz havasını istenen miktarda taze hava ile karıştırabilir. Egzoz havası dış havaya göre hemen hemen aynı oksijen miktarına denk geliyorsa egzoz havası taze havaya karıştırılarak taze hava damperi kısılır. Ancak bu sistem hastaneler ve ilaç fabrikaları gibi alanlar, mutfaklar ve egzoz havasının çok kirli olduğu bölgelerde kullanılmaz.

 

 

 

 

 

Isı Geri Kazanımlı Klima Santrali

Isı geri kazanımlı klima santrali ise taze havanın egzoz havası ile karıştırılmadan ısı geri kazanım hücresinde enerjilerini birbirlerine aktararak havayı düzenlediği klima santralleridir. % 70’ e varan verimlerle enerji kazanımı yapılır.

 

 

 

 

 

Taze Havalı Santral Sistemi

Klima santrali çeşitleri arasında yer alan taze havalı klima santrali sistemi de atmosferden edindiği havayı bölgeye aktaran cihaz tipidir. Egzoz işlemi hücreli aspiratörler ile sağlanmaktadır.

 

 

 

 

Hijyenik Klima Santrali

 

Hijyenik klima santralleri ise hijyenik ortamların havalandırılmasın da kullanılan cihaz tipidir. Klima santrali çeşitleri arasında en çok dikkat edilmesi gereken sistem olan hijyenik klima santrallerinde parçacık ve mikroorganizmalar sistem içine girmemelidir. Mikroorganizmaların oluşmasına izin verilmemelidir.

Hijyenik klima santrali için nem oranı düşük olmalı ve su birikmemelidir. Kullanılan malzemelerde mikroorganizma üretmeyecek yapıdan oluşan malzemeler olmalıdır. Temizliğine ve bakımına dikkat edilmelidir.

 

 

 

Yaz-Kış Kliması

 

Klimalarda yaz ve kış kliması olarak ayırmak konfor açısından son derece önemlidir. Çünkü iç ortamdan sıcaklığın artması ile kuruyan hava kış mevsimlerinde nem ihtiyacını mahalde bulunan insanlardan sağlamakta ve boğazlarının kurumasına neden olmaktadır. Bu yüzden bir kış klima santralinin içerisinde nemlendirme ünitesi bulunmaktadır.

 

 

 

 

 

 

 

Klima Santrali Ekipmanları

 

Klima santrali nasıl çalışır sorumuzun her sistem için farklı bir cevabı vardır. Ancak genel olarak bütün klima çeşitlerinde;

- Damper (taze hava ve egzoz veya karışım )

- Filtre

- Isıtma serpantini

- Soğutma Serpantini

- Vantilatör

- Aspiratör bulunur.

Yukarıda kısaca bahsettiğimiz Klima santrali ünitelerini daha detaylı olarak açıklayalım.

 

Damper: Damperler havanın debi ayarı yapılması veya komple hava akışının kesilmesi gereken durumlarda kullanılırlar.Damper kanat milleri bir müşterek tahrik sistemi ile birbirine bağlantılıdır ve böylece beraber hareket etmektedirler. İstenilirse elle veya motorla kontrol edilmeye uygun yapıdadır.

 

 

 

Filtreler: İklimlendirme sektöründe nitelikli havaya olan ihtiyaç, özellikle konfor, hijyenik, elektronik ve benzeri özel uygulamalarda ortaya çıkmaktadır. Havayı ısı, nem vb. yönlerden şartlandırmanın yanı sıra, havanın temizlenmesi (arındırılması) de, son derece önem arz etmektedir. Bu arındırma işlemi, birçok çeşidiyle “FİLTRELER” tarafından sağlanabilmektedir. Filtre çeşitlerinden bahsedecek olursak;

 

Ön Filtreler: Klima Santrallerinde, ihtiyaca göre çeşitli tipte filtreler kullanılmaktadır. ön filtreler; G4 sınıfından olup kaba toz ve lifleri tutma özelliğine sahiptir. Hücre içerisine, filtre yüzeyini artırmak ve filtre üzerindeki hava hızını minimum düzeyde tutmak amacıyla, aşağıdaki resimde de görüleceği gibi, zikzaklı bir yapıya sahiptir.

 

 

 

 

ªSentetik Torba Filtreler: İhtiyaca göre farklı sınıflarda olup yüksek toz tutma özelliğine sahiptir ve hücre içerisine, galvaniz saç çerçeveli olarak, sökme takma kolaylığı saylayan özel dizayn edilmiş kasetler içerisinde kauçuk malzemeden mamul contalar kullanılarak yerleştirilmektedir.

 

 

 

 

ªKompakt Filtreler: Burijit filtreler ince partiküllerin tutulmasında önemli rol oynamaktadırlar. Hijyenik, elektronik, sistem odaları, gıda endüstrisi, nükleer endüstri gibi hassas uygulamalarda özellikle de hijyenik klima santrallerinde, havanın cihazdan çıkış noktasında konumlandırılarak, son filtre olarak görev yapmaktadırlar.

Bakım gerektirmemesi, neme karşı dayanıklı olması, sert kasa yapısı ile dayanıklı olması avantajlarıdır.

 

 

 

 

ªHepa Filtreler: Hastaneler, temiz odalar, laboratuvarlar vb. hassas filtreleme ve partikül değerlerinin çok önem taşıdığı ortamların havalandırılmasında kullanılan bu filtreler, havanın mahale verildiği yerler olan menfezlerde kullanılmaktadır. Sızdırmazlığı sağlayan hepa filtre kutuları ile montajı yapılırlar.

 

 

ª Diğer Filtreler:

Yukarıda açıklamaları bulunan filtrelerin dışında, özel uygulamalarda ihtiyaç duyulan;

- Radyoaktif Hepa

- Karbon Filtreler

- Yağ tutucu kaset

- Lif tutucu kaset vb. filtreler de bulunmaktadır.

 

 

Ön Isıtıcılar: Ön ısıtıcı genellikle kışın gereken bir ısıtma ünitesidir. Hava belli sıcaklıklarda belli miktarlarda nem alabilir. Daha fazla nem için havayı ısıtmak gerekir. Bu amaçla iklimlendirme santraline nemlendiriciden önce konulan ısıtıcıya ön ısıtıcı denir.

 

 

- Son Isıtıcılar: Sistem havasının esas ısıtıcısıdır. Santralde nemlendiriciden sonra gelirler, mahale verilen havanın ısı ihtiyacını karşılamak için kullanılır.

(Son ısıtıcı ile ön ısıtıcı arasındaki en temel fark ön ısıtıcının nem kapasitesini arttırması, son ısıtıcının ise mahale üflenilecek havanın ısı ihtiyacını karşılamaktır.)

 

- Soğutucu: Havanın üzerindeki nemi alır ve mahale gerekli soğuk havayı sağlar.

 

- Damla Tutucu: Nemlendiriciden sonra hava akışı içerisindeki fazla suyun iklimlendirilen mahale gitmemesi için kullanılır. Soğutucu yüzeyinden yoğuşan suyun hava ile taşınarak fan motoruna zarar vermesini engeller.

 

 

- Fan: Basınç farkı meydana getirerek havanın akışını sağlayan cihazlardır.İstenilen hızdaki hava hareketini sağlayıp mahale gitmesini sağlar. Klima santralinin en önemli elemanıdır.

 

Fanlar havayı mahale basıyorsa vantilatör, mahalden hava emip dışarı atıyorsa aspiratör olarak adlandırılır.

 

 

 

 

Klima santrallerinde Otomasyon

Klima santralleri hakkında temel bilgileri öğrendikten sonra asıl anlatmak istediğim konu klima santrallerinde otomasyon nasıl yapılır. Bildiğimiz gibi hepimiz konforlu ortamlarda yaşamak istiyoruz insan vücudu için en ideal konfor sıcaklığı 21-23 derece arasındadır. Otomasyonun amacı giderlerin minimum seviyede tutularak konforun sağlanmasıdır. Bu konforda bazı yardımcı elemanlarla sağlanır.

 

- Anemometre: Hava hızını ölçen cihazlardır.Damperin önüne yerleştirlir.

- Higrometre: Hava nemini ölçen cihazlardır.Mahale yerleştirilir.

- Higrostat: Hava nemini kontrol eden cihazlardır.Nemlendiriciye yerleştirilir.

- Anemostat: Hava hızını kontrol eden cihazlardır.Damperlerin bulunduğu servio motorlara yerleştirilir.

- Termohigrometre: Havanın hem nemini hem sıcaklığını ölçen cihazlardır.

 

 

 

 

Psikrometrik Diyagram

İklimlendirme sistemleriyle ilgili problemlerin çözümünde nemli havanın termodinamik özellikleri ile ilgilenen bilim dalı olan psikrometriden ve dolayısıyla psikrometrik diyagramlardan faydalanılır.

 

         

 

Yaş Termometre Sıcaklığı (YTS)

Havanın ısısı değişmeden doygunluk durumuna getirilerek ölçüldüğü sıcaklıktır. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir ;

 

 

Entalpi

Islak havaya ısıtılması esnasında verilmesi ya da soğutulması esnasında alınması gereken ısı miktarıdır. Birimi kj/kg’dır.Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir ;

 

 

Çiğ Noktası Sıcaklığı (Yoğuşma Sıcaklığı)

Havanın içinde bulunan mutlak nem miktarının değişmeden doygunluk durumuna getirilmesidir.Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir ;

 

 

Bağıl Nem

Havanın içindeki su buharının kısmi basıncının o havanın çiğ noktasındaki nemin doyma basıncına oranıdır.Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir ;

 

 

Özgül Nem

Mevcut havada bulunan birim miktardaki nemli havanın ihtiva ettiği su buharı miktarınadenir.Kısaca 1 kg havadaki nemin gram cinsinden miktarıdır.Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir ;

 

 

Kuru Termometre Sıcaklığı (KTS)

Termometreden okunan değerdir.Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir ;