Mevsim İklimlendirme
FAN COİL SİSTEMİ
Fan coil sistemi esas olarak tamamen sulu bir sistemdir. Bir merkezde hazırlanan sıcak su ve soğutulmuş su, bina içine dağıtılmış fan coil cihazlarına dağıtılır. Sıcak su bir sıcak su kazanında, soğuk su ise su soğutma grubunda (chiller) üretilir. Fancoil cihazları bir fan ve ısı geçiş yüzeyi olarak serpantin içeren elemanlardır. Fan yardımı ile odadan alınıp, serpantinler üzerinden geçirilerek ısıtılan veya soğutulan hava tekrar odaya üflenir.
Serpantin içinden soğuk su geçiyorsa soğutma, sıcak su geçiyorsa ısıtma yapılır. Dönüş borularıyla merkeze dönen su burada tekrar ısıtılıp/soğutularak sirküle ettirilir. Bu amaçla dolaşım pompaları kullanılır. Bilhassa çok odalı binalarda ve kanal geçirmek için yeterli hacmin bulunmadığı uygulamalarda tercih edilir. Özellikle otel, hastane, ofis ve yüksek katlı konutlarda kullanılmaktadır. Fan Coil üniteleri cam önlerine, asma tavan içlerine ya da tavan altına ve döşeme içlerine konabilir. Buna göre farklı fan Coil tipleri geliştirilmiştir.
Eğer kullanılan fan coil içinde tek serpantin varsa, kurulan sisteme iki borulu fancoil sistemi adı verilir. Sistemde dağıtım ve toplama yapan iki boru dolaşır. Her fancoil cihazına bir dağıtma borusu, bir toplama borusu bağlanır. Bu durumda bütün sistemde ya soğuk su yada sıcak su dolaştırılabilir. Dolayısıyla bütün sistemde aynı anda ya ısıtma yada soğutma yapılabilecektir. Sistemin soğutmadan ısıtmaya dönmesi (change over) özel bir işlemi gerektirir. Bu açıdan iki borulu fan coil sistemleri özellikle ara mevsimlerde konforu sağlamakta eksik kalırlar. Öte yandan yine özellikle ara mevsimlerde, binadaki bazı hacimlerde soğutma istenirken, bazı odalarda ısıtma istenebilir. İki borulu sistem bunu da karşılayamaz.
Eğer fan coil içinde ısıtma ve soğutma olarak iki ayrı serpantin varsa, kurulan sisteme dört borulu fan coil sistemi adı verilir. Sistemde iki dağıtım ve iki toplama yapan dört boru dolaşır. Her fan coil cihazı na iki dağıtma borusu, iki toplama borusu bağlanır. Boru çiftlerinden birinde soğuk su, diğerinde sıcak su bağımsız olarak dolaşır. Dolayısıyla her fan coil cihazında birbirinden bağımsız olarak aynı anda ısıtma ve soğutma yapılabilir. Bu durumda bütün sistemde aynı anda hem soğuk su hem de sıcak su dolaştırılmaktadır. Dolayısıyla bütün sistemde aynı anda hem ısıtma, hem de soğutma yapılabilecektir. Sistemin soğutmadan ısıtmaya dönmesi (change over) gibi bir işleme gerek yoktur. Bu açıdan dört borulu fan coil sistemleri çok zonlu sistemlerde kullanılırlar ve özellikle ara mevsimlerde mükemmel ısıl konfor sağlarlar.
Klasik fan coil sistemlerinde havalandırma yoktur. Sadece ısıtma ve soğutma yapabilirler. Bu eksikliği gidermek amacıyla fan coil sistemlerinde iki uygulama geçerlidir:
a) Dış hava, dış duvara yerleştirilen karışımlı fan coil cihazları ile doğrudan her ünite tarafından dışarıdan alınır.
b) Sisteme ayrıca taze hava (primer hava) besleyen merkezi kanallı bir havalandırma sistemiilave edilir.
Bu sisteme primer havalı fan coil sistemi adı verilir. Primer havalı fan coil tesisleri hem havalı hem sulu sistemlerdir ve başka bir grupta mütalâa edilirler. Bu sistemlerde taze hava santralında ön şartlandırılan taze hava istenildiğinde belirli ölçüde nemlendirme de yapabilir. Ancak temel olarak fan coil sistemlerin, primer havalı sistem de olsa, nem kontrolu performansı düşüktür.
Hem dış duvardan hava alan karışımlı sistemde hem de primer (taze) havalı sistemde her odadaki hava sirkülasyonu sadece o odaya aittir. Odalar arasında hava geçişi, dolayısıyla koku, duman vs. geçişi pratik olarak yoktur.
1. Fan coil sistemi ile her oda bağımsız olarak kontrol edilebilmektedir. Zonlama yapmak oldukça kolaydır
2. Kontrol genellikle oda termostatları ile yapılır. Böylece her odada, gün boyunca değişken olan yükün karşılanması yanında, farklı oda ayar sıcaklığı seçme imkanı da vardır.
3. Fan coil kontrol sistemleri; en basit olan yalnız fan kontrolünden (kontrol vanası yok), oransal vana kontrolüne kadar geniş bir çeşitlilik gösterir. Aynı çeşitlilik oda termostatlarında da mevcuttur. En basitinden, üzerinde gece/gündüz işletmesi olan, ünitede oluşan arızaları gösteren, gerektiğinde bir bina otomasyon sistemine bağlanabilen ve birbirleri ile haberleşebilen tiplerine kadar pek çok farklı model mevcuttur.
4. Fan motorlarında devir ayarı yapma imkanı kapasite kontrolünde ek bir kolaylık yaratır.
5. İki yollu kontrol vanaları kullanıldığı takdirde, frekans kontrollü dolaşım pompası kullanımı enerji tasarrufu açısından tavsiye edilir. Eğer bu yapılmazsa pompa emiş ve basma hattı arası na bir PRV vana monte edilmelidir.
6. Boru montajı genellikle kanal montajından daha kolaydır. Bunun yanı sıra kanal montajında, montaj ve kanal imalat işçiliği kalitesi çok değişken olmaktadır. Boru sisteminde ise montaj sonrası yıkama işlemi yapılmalı, sistem kimyasal işleme tabii tutulmalıdır.
7. Boru izolasyonu genellikle kanal izolasyonundan daha kolaydır. Ancak fan coil sisteminde özellikle asma tavan içindeki soğutma ve drenaj borularının izolasyonuna daha çok özen gösterilmelidir.
8. Özellikle iyi imal edilmemiş kanallarda meydana gelen kaçakların yaratacağı büyük işletme giderleri, fan coil sisteminde söz konusu değildir. Ayrıca kanalların büyük yüzey alanları nedeniyle borulara oranla ısıl kayıpları daha fazladır.
9. Boru sisteminde reglaj yapmak kanal sistemine göre daha kolaydır. Mümkün olursa ters dönüşlü (eşit direnç) boru sistemi kullanılmalıdır. Fan coil serpantin basınç kaybını 3 mss gibi yüksek değerlerde tutmak reglajı kolaylaştırır.
10. Fan coil sisteminde kanal geçirmek için ihtiyaç duyulan büyük şaft kesitlerine gerek yoktur. Bu, özellikle günümüzün birim alan maliyetleri çok yüksek olan iş yeri binalarında kullanılabilir alanı artırıcı bir faktördür.
11. Özellikle döşeme tipi fan coil cihazları kullanıldığında, kanallı sistemlerdeki gibi yüksek asma tavan boşluklarına ihtiyaç yoktur.
12. Fan coil cihazlarının bakımları belli sürelerde, ihmal edilmeden yapılmalıdır. Özellikle filtre temizliği önemlidir.
13. Fan coil seçimi yapılırken filtrelerin kolayca çıkarılabilmesi özelliği mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle kasetli tip cihazlarda kasetin sökülmeden filtrenin değiştirilebildiği modeller tercih edilmelidir.
14. Yoğuşma tavaları zaman zaman tıkanmaya karşı kontrol edilmelidir. Serpantinin ve yoğuşma tavası ile borularının belli sürelerde yıkanması, bakteri üremesini önlemek açısından tavsiye edilir.
15. Fan coil sisteminde bakım yapılması gereken cihazların kullanım mahallerinde olması bir dezavantajdır. Bakım, eğitilmiş personel tarafından mesai saatleri dışında yapılmalıdır. Özellikle tavan tipi fan coil cihazlarında filtre değiştirilirken tavanın kirletilmemesine dikkat edilmelidir.
16. Açık ofis gibi büyük hacimlerde iç zonda homojen dağılımı sağlamak için tavan tipi fan coiller kullanılabilir. Bu fancoil cihazları sadece soğutma yapmak üzere tasarlanabilir. Böylece bina çevresi boyunca fan coiller hem ısıtma hem soğutma yaparken, iç tarafta kalan üniteler sadece soğutma yapmış olurlar. Böylece hem konfor açısından oldukça uygun hem de daha ekonomik bir sistem elde edilebilir.
17. Cam önlerine konan cihazların özellikle soğutma sırasında çevredeki kişileri rahatsız etmeyecek tarzda yerleştirilmesi ve hava üfleme yönünün buna göre tasarlanması gereklidir. Gizli döşeme tipi fancoil cihazlarında genellikle havayı yönlendirmek için açılı kanatlı lineer menfezler kullanılır. Bu menfezlerin açılarına dikkat edilmelidir. Yalnızca havanın cama doğru üflenmesi yeterli değildir. Çoğu durumda camdan yansıyan hava da rahatsızlık verebilmektedir. Kasetli fancoil kullanımında ise sabit üfleme menfezi yerine üfleme yönü değiştirilebilen ayarlı tip menfezlere sahip fancoil cihazları tercih edilmelidir.
18. Fan coil cihazı ile ilgili değerlerin, özellikle ses ile ilgili değerlerin zaman içinde geçerliliğini yitirmemesi gereklidir. Sesin zaman içinde problem olmaması için yıllar sonra da monte edildiği günkü kalitesini ve performans değerlerini koruyabilen cihazlar seçilmelidir.
19. Karışımlı fan coil cihazlarında dış hava ile ortamdan dönen hava belli oranlarda karıştırılır, ısıtılıp soğutularak ortama verilir. Özellikle soğuk iklimli yerlerde mutlaka donma koruması yapılmalıdır. Bunun için karışım kutusuna motorlu damper montajı ve bunun bir donma termostatı ile irtibatlandırılması gerekir.
20. Karışımlı ünitelerde,özellikle nemli bölgelerde yazın yoğuşmanın daha fazla olacağı göz önünde tutularak drenaj boruları tasarlanmalıdır.
21. Karışımlı fan coillerde filtre daha sık temizlenmelidir.
22. Karışımlı cihazların hava emişi rüzgar, yükseklik gibi faktörlerden etkilenebilir. İnfiltrasyon miktarı fazladır. İnfiltrasyon yükü de göz önünde tutulmalıdır.
23. Karışımlı cihazların dışarıdan ses girişine karşı önlem alınmalı dır. Bu durumlar için özel karışım kutusu, susturucu gibi aksesuarları bulunan fancoil cihazları tercih edilmelidir.
24. Karışımlı fan coil cihazları kullanıldığında taze hava kanalları için bir şafta ihtiyaç duyulmayacaktır.
25. Primer havalı sistemde kanallar için şaft ve asma tavan boşluğuna ihtiyaç vardır. Ancak kanallar havalı sistemle karşılaştırıldığında oldukça küçük kesitli olmaktadır. Bu bakımdan yer kaybı tam havalı sistemlerden çok daha azdır.
26. Taze havalı ve karışımlı fan coil sistemlerinin toplam avantajları, iç havalı fan coil cihazlarının kullanıldığı ve taze havanın kat bazında alçak tip santraller ile sağlandığı bir diğer sistem ile elde edilebilir.
İki borulu sistemlerde borularda ya sıcak ya da soğuk su bulunduğu için sistem ya ısıtma yada soğutma yapmaktadır. Fan coil cihazı tek serpantinlidir.
1. İki borulu fancoil sistemi ilk yatırım maliyeti en ucuz merkezi sistemdir.
2. Fan coil, borulama ve izolasyon maliyeti dört boruluya göre daha azdır.
3. Daha az boru olduğu için özellikle kasetli cihazlarda borulama daha kolay yapılır.
4. Özellikle geçiş dönemlerinde istenen konforun tam sağlanması mümkün değildir.
5. Yaz işletmesinde su sıcaklığı genellikle 7/12 °C olarak seçilir.
6. Kış işletmesinde ise su sıcaklıkları düşük seçilmeli ya da oransal vana kullanılmalıdır. Ancak oransal vana kullanıldığında yazın nem kontrolü daha zor olmaktadır.
7. Fan coilde yaz kış geçişini sağlamak için;
Sıcak ve soğuk su farklı borularda dolaşır. İki ayrı serpantin vardır. Vanalar vasıtasıyla fancoilde ya soğuk ya da sıcak suyun dolaşmasına izin verilerek ısıtma ve soğutma yapılır. Sistemde farklı odalarda aynı anda hem ısıtma hem de soğutma yapmak mümkündür.
- Özellikle geçiş dönemlerinde mükemmel konfor sağlanır. Yaz-kış geçişi oldukça kolaydır. Değişikliklere oldukça hızlı cevap verir.
- Kontrol vanası kullanımı gerekli olduğu için kontrol maliyeti daha yüksektir.
- İlk yatırım maliyetinin daha yüksek olmasına karşın işletme verimliliği yüksek, işletme giderleri düşüktür.
FAN-COİL AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Fan-coil tesisatı özellikle son yıllarda gerek sistem yapısı olarak, gerekse sistemde kullanılan cihazların kalitesi olarak önemli bir gelişme göstermiştir. Özellikle otomasyonda yapılan ilerlemeler fan-coil tesisatının daha konforlu ve daha ekonomik çalışmasını sağlamış ve bilinen bazı sistem dezavantajlarının yok olmasını sağlamıştır.
-Fan-coil motorlarında özel yataklar kullanılarak ses seviyelerinde ciddi bir iyileştirme sağlanmış, ayrıca cihazların performans değerleri ve ekonomik ömürleri artmıştır.
-Karışım havalı fan-coil sistemi yerine iç havalı fancoil + taze hava sistemi daha sık uygulanmaya başlanmış ve bununla daha iyi filtrasyon ve taze hava miktarının artırılması sağlanmıştır.
-Genellikle geçiş dönemlerinde zafiyet yaratan iki borulu fan-coil tesisatı yerine dört borulu fancoil sistemi daha sıkça kullanılmaya başlanmıştır.
- 2 ve/veya 3 yollu oransal vana kullanımı yaygınlaşmıştır. Bununla hem daha konforlu (özellikle sıcaklık kontrolü açısından) hem de daha ekonomik işletme şartları sağlanmıştır. Termostat ve kontrol cihazlarındaki gelişmeler fancoillerde gece-gündüz işletmesi, donma kontrolü, üfleme havası limitlemesi, otomatik fan devri ayarı gibi birçok fonksiyonun gerçekleşmesini sağlamıştır.
-Havalandırmanın %100 taze havalı klima santralleriyle yapılması; verimleri %90’a varabilen ısı geri kazanım sistemleri kullanılması halinde özellikle kış işletmesinde ciddi tasarruflar sağlamıştır.
FAN-COİL SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
- Fan-coiller seçilirken öncelikle soğutma kapasitesini karşılayacak şekilde seçilmektedir. Bunun nedeni; sistem dizayn edilirken soğutma suyu sıcaklık farkı Δt=4-5 C (7/12 C veya 6/10 C) alınarak hesap yapıldığı halde, ısıtma suyunda bu fark Δt=20 C (80/60 C veya 90/70 C) olarak alınmaktadır. Dolayısıyla aynı serpantinden sıcak su geçirildiğinde soğutmaya göre daha fazla ısıl güç elde edilmektedir.
- Fan-coil soğutma kapasitelerini belirlerken duyulur ısı ve toplam ısı kapasitelerinin sağlanıp sağlanmadığı ayrı ayrı kontrol edilmelidir.
- Özellikle iki ayrı marka fan-coil karşılaştırılacaksa muhakkak aynı seçim kriterlerinde seçimin yapıldığından emin olunmalıdır. Örneğin 7/12 0C soğutma suyu şartları için aynı fancoilin 24 0C %50 BN mahal şartlarında toplam soğutma kapasitesi 2,5 kW iken; 27 0C %46 BN mahal şartları için toplam fan-coilin soğutma kapasitesi 3,3 kW olmaktadır.
- Bir fan-coil seçiminde en önemli husus; fancoilin istenen ısıtma/soğutma kapasitelerini talep edilen ses kriterlerinde sağlamasıdır. Dolayısıyla aynı kapasiteyi karşılayacak açık ofis için seçilecek bir fan-coil ile otel odası için seçilecek fancoilin sağlaması gereken ses seviyesinden dolayı özellikleri farklı olacaktır.
- Fan-coil bataryasındaki su giriş sıcaklığı tesisattaki boru, vana vb. elemanlardaki ısı kazancı ve/veya kayıplarından dolayı değişebilir. Isıtmada kazana, soğutmada ise su soğutma grubuna (chiller) en uzak mesafede bulunan fancoillere kadar olan borulardaki ısı kayıp/kazançlarını hesap etmek gerekir. Pratik bir çözüm olarak örneğin soğutmada su soğutma grubu çalışma sıcaklıkları 6/10 0C ise fancoilleri 7/11 0C soğutulmuş su sıcaklıklarına göre seçmek doğru olur.
- Kasetli tip fancoillerde üfleme menfezinin hava atış yönünün ayarlanabilir olması yaz/kış çalışması ve istenmeyen hava akımlarının izole edilmesinde büyük avantaj sağlamaktadır.
- Fan-coillerin en önemli elemanlarından biri de filtredir. Özellikle kasetli tip fancoillerde filtrenin, kaseti demonte etmeden kolaylıkla sökülebilmesi ve temizlenebilmesi gerekir.
- Fan-coilli sistemlerde sık sık karşılaşılan problemlerden biri de yoğuşma tavaları ile ilgilidir. Seçilen fancoilde yoğuşma tavasının fan-coil bağlantı armatürlerini (örneğin kesme vanası, 2 veya 3 yollu vana gibi) tamamen içine alacak büyüklükte ve izoleli olması gerekir.
- Fan-coil bataryaları bakır borulu-alüminyum kanatlı olarak imal edilirler. Fan-coil kullanılacak ortamda agresif/korozif şartların bulunması halinde (örneğin asidik ortamlar, kimyasal banyolar, laboratuarlar gibi) batarya malzemesini kontrol etmek gerekir.
FANCOIL SİSTEMLERİ BAKIMI VE UYGULAMALARI
Merkezi sistemlerde istenilen odaların veya hacimlerin iklimlendirilmesi için oldukça etkili cihazlardır.
Üflemeli konvektör sıcak veya soğuk hava cihazı, kanatlı borulardan serpantini üstte, altta ise hava hareketini sağlayan radyal fan ve filtresi bulunan bir ısıtma, soğutma elemanıdır.Fan tarafından filtreden geçerek emilen hava serpantin yüzeyini yalayarak ortama üflenir.
Fan coillerde serpantin yüzeyini yalayan hava kondenzasyona uğrayacak ve de cihazın altında bulunan yoğuşma tavasında yoğuşma suyu toplanacaktır. Yoğuşma suları drenaj boruları ile toplanıp deşarj edilir.
Kullanım alanları çok katlı ofis binaları, oteller, moteller ve hastahanelerde kullanılmaktadırlar.
Fan Coil Bakımı:
Merkezi sistemli fan coil klimalar birçok alanda aynı anda faaliyet göstermesi sebebiyle bakımlarının düzenli olarak yaptırılması oluşabilecek problemlerin önüne geçmek için son derece önemlidir. Yıkama öncesi ve sonrası kontrolleri görmek ve analiz sonuçları elde tutulmak istenmesi durumunda agır metal analiz laboratuvar sonuçları verilmektedir.
Ön Yıkama:
İlk montajı yapılan fan coil sistemlerin sisteme bağlantısı yapıldıktan ve kullanılmaya başlamadan önce yapılan bakımdır.
a. Tesisat kimyasal ile ön yıkama yapılır.
b. Kaynak cunufları ve tesisat artıkları temizlenir.
c. Filtreleme sistemleri kontrol edilir.
d. Motorlar kontrol edilir.
e. Kimyasal analiz raporu verilir. (isteğe bağlı)
f. Temizleme belgesi düzenlenir.
3 Aylık Bakım
a. Filtre temizlenecek gerekiyorsa yenisi ile değişimi yapılır
b. Yoğuşma tavası temizlenecek
c. Motorun çektiği akım ölçülecek
d. Üç yollu su valfleri ve Elektrik devreleri elden geçirilecektir. Bir aksaklık var ise giderilir
e. Gözle kontrol edilecek
f. Termostat ayarları ve ısı ölçümleri yapılır
g. Ses ölçümleri yapılır
h. Kimyasal analiz raporu verilir. (Yeditepe üniv. Lab. isteğe bağlı)
ı. Temizleme belgesi düzenlenir.
Yıllık Bakımda
a. Serpantinler kimyasalla temizlenecek
b. 3 Aylık bakım yapılacak
c. Kimyasal analiz raporu verilir.
d. Temizleme belgesi düzenlenir.
LEJYONER HASTALIĞI
Fancoil ünitelerinin bakımları, hem fancoil ünitesinin sorunsuz, sessiz ve verimli çalışması, hem de hijyen açısından çok önemlidir.
Bakımı yapılmayan fancoil ünitelerinin bulunduğu ortamda çalışan insanlar, sağlık açısından tehdit altındadır. Nedir bu sağlık açısından tehditler. Lejyoner Hastalığı!
Lejyoner Hastalığı Nedir?
Lejyoner hastalığı Legionella pneumophila olarak adlandırılan bakterinin neden olduğu bir tür akciğer enfeksiyonudur (pnömoni).
Hastalığın Lejyoner hastalığı olarak adlandırılmasının nedeni nedir?
Lejyoner hastalığına neden olan bakteri ilk olarak 1976 yılında Philadelphia’da bir otelde Amerikan Lejyonerlerinin toplantısına katılanlarda ortaya çıkan bir salgın sonucu keşfedilmiştir. Bu nedenle enfeksiyon, salgından etkilenenlerin anısına Lejyoner hastalığı olarak ve keşfedilen yeni bakteri de Legionella pneumophila olarak adlandırılmıştır.
Lejyoner Hastalığının Görülme Sıklığı Nedir?
Lejyoner hastalığı bakterisinin enfeksiyon yapma potansiyeli oldukça zayıftır. Bakteriye maruz kalan bireylerin yalnızca %1-5’inde hastalık ortaya çıkabilir. Bireyde hastalığın ortaya çıkabilmesi için bir yatkınlık olması gerekir.
Lejyoner Hastalığı Kimlerde Daha Sık Görülür (Risk Faktörleri Nelerdir)?
Normal bağışıklık sistemine sahip sağlıklı bireylerde, etken alınsa bile çoğu kez enfeksiyon gelişmez. Hastalığın ortaya çıkması için bireyin bazı risk faktörlerini taşıyor olması gerekir. En önemli risk faktörleri, kişinin solunum yolu direncini veya genel vücut direncini zayıflatan etkilerdir. Bunlar özetle: Yaşlılık (>50 yaş), sigara tiryakiliği, Alkol bağımlılığı, bağışıklık sisteminin çeşitli nedenlerle baskılanmış olması (transplantasyon geçirmiş olma, kortikosteroid tedavisi, kanser tedavisi), kişinin kronik bir akciğer hastalığının olması, şeklinde sıralanabilir.
Lejyoner Hastalığına Neden Olan Bakteri Nerede Bulunur?
Lejyoner hastalığına neden olan bakteri doğal çevrede yaygın olarak mevcuttur; göller, nehirler, dere, çay vb. akarsular gibi yüzey sularının, termal su banyoları ve çamurların normal florasında bulunur. Doğadaki sulardan şehir şebeke suyuna geçebildiğinden yapay su sistemlerinde; binaların su tanklarında, air-conditioner sistem soğutma kulelerinde, bina su sisteminin durgun alanlarında, borulardaki biyofilm tabakasında yerleşip çoğalabilir. Musluklar ve duş başlıklarında çöken kireç katmanları içine yerleşebilir.
Lejyoner Hastalığına Neden Olan Bakteri Nasıl Bulaşır?
Sudaki bakterinin akciğerlere ulaşabilmesi için iki temel mekanizma ileri sürülmektedir. Birincisine göre; bakteri önce üst solunum sistemine yerleşmekte ve buradan akciğere aspirasyon yoluyla ulaşmaktadır. “Aspirasyon” ağızdaki materyalin alt solunum yoluna istenmeden kaçması ve yetersiz öksürme refleksi nedeniyle geriye çıkarılamaması olarak tarif edilebilir. İkinci teoriye göre ise; suyun küçük su damlacıkları (aerosol) haline gelmesi ve havada asılı kalması sonucunda bakteriyi içeren bu damlacıklar nefes alma ile akciğere ulaşmaktadır.
Lejyoner Hastalığının Tedavisi Nedir?
Lejyoner hastalığı zamanında tanı konduğunda antibiyotikle tedavi edilebilir bir hastalıktır. Penisilin ve sefalosporin grubu antibiyotikler tedavide etkisizdir. Bu nedenle kuşkulu durumlarda hastanın mutlaka hekim tarafından izlenmesi ve uygun antibiyotik tedavisinin başlanması gerekir.
Lejyoner Hastalığının Genel Belirtileri Nelerdir?
Lejyoner hastalığının belirtileri bakterinin alınmasından sonraki 2-10 gün arasında ortaya çıkar. Hastada birkaç gün süre ile halsizlik ve yorgunluk yakınması olur. Hastaların çoğunda ateş yükselir (>38.50C). Giderek alt solunum yolu enfeksiyonu belirtileri gelişir. Öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığı ortaya çıkar. Hastalar çoğu kez balgam çıkaramaz. Bulantı, kusma, karında rahatsızlık hissi ve ishal görülebilir. Diğer yaygın belirtiler baş ağrısı ve kaslarda ağrı olup; bazı olgularda huzursuzluk, dalgınlık, sıkıntı, bilinç bulanıklığı ve komaya kadar ilerleyebilen sinir sistemi bulguları gözlenebilir.
Seyahat, Oteller ve Ofislerde Lejyoner Hastalığı
Lejyoner hastalığının seyahatle/otelde kalma ve ofislerle ile ilişkisi nedir?
Lejyoner hastalığı etkeni olan bakteri şebeke suyunun işlenmesi esnasında kullanılan tekniklere rağmen çok küçük konsantrasyonlarda da olsa doğadaki sulardan şehir şebeke suyuna geçebilir. Ardından bina su sistemleri içinde yerleşir ve koşullar uygun ise çoğalır. Genellikle büyük binaların kapasitesi yüksek su sistemleri, su tankları ve borularda biriken sediment ve oluşan biyofilm katmanları, Legionella bakterisinin çoğalması için elverişli ortamlar sağlar. Sonuç olarak bakteri her büyük bina su sisteminde yerleşebilir. Bu nedenle Lejyoner hastalığının seyahat veya otelde kalma ile ilişkisi de sudan bakterinin bireye ulaşması için gerekli koşulların oluşup oluşmadığına bağlıdır. Suyu aerosol haline getiren araçlar (air-conditioner sistemlerinin soğutma kuleleri, duş başlıkları, jakuziler, dekoratif fıskiyeler…) turistik tesislerde yaygın kullanılmaktadır ve bakterinin bireye ulaşmasına aracılık edebilmektedir.
